Cờ
Tổ quốc (quốc kỳ) - lá cờ đỏ sao vảng biểu tượng của Quốc gia Việt
Từ năm 1930, Đảng Cộng sản Việt
Cho đến nay vẫn chưa có tài liệu xác thực về người mang hình mẫu lá cờ từ nước ngoài về nước. Nhưng theo kết quả nghiên cứu của các nhà khoa học thì người được tổ chức giao nhiệm vụ vẽ lá cờ đỏ có sao vàng 5 cánh để làm lá cờ hướng lệnh trong cuộc khởi nghĩa Nam Kỳ chống thực dân Pháp vào ngày 23 tháng 11 năm 1940 là đồng chí Nguyễn Hữu Tiến. Sau đó đồng chí bị địch bắt và xử bắn cùng các chiến sĩ Nam Kỳ khởi nghĩa trong đó có cả Nguyễn Thị Minh Khai, Võ Văn Tần và Hà Huy Tập…Như vậy lá cờ đỏ sao vàng chính thức xuất hiện và được tung bay lần đầu tiên trên đất nước ta vào cuối năm 1940. Ý tưởng của lá cờ được đồng chí Nguyễn Hữu Tiến Khắc họa rõ nét trong bài thơ do ông để lại:
“Hỡi những ai máu đỏ da vàng
Hãy chiến đấu dưới cờ thiêng Tổ quốc
Nền cờ thắm máu đào vì nước
Sao vàng tươi, da của giống nòi
Đứng lên mau hồn nước gọi ta rồi
Hỡi sỹ, nông, công, thương, binh
Đoàn kết lại như sao vàng năm cánh…”
Giáo sư Trần
Văn Giàu khẳng định: “Khởi nghĩa Nam Kỳ 1940 dù thất bại, nhưng nó đã để
lại cho toàn thể dân tộc ta một báu vật tiêu biểu cho truyền thống đấu tranh
cách mạng anh dũng, cho hy vọng tràn đầy của nhân dân vào tương lai xán
lạn của dân tộc. Đó là lá cờ đỏ sao vàng năm cánh – lá cờ của cuộc khởi nghĩa
Nam Kỳ và sau này là quốc kỳ Việt
Tháng 5/1941 tại Cao Bằng, Lãnh tụ Hồ Chí Minh chủ
trì Hội nghị Trung ương VIII quyết định thành lập tổ chức Việt Nam độc lập đồng
minh (Việt Minh) - Đoạn mở đầu trong Chương trình Việt Minh ghi rõ: “Sau khi
đánh đuổi đế quốc Pháp, Nhật, sẽ lập nên Chính phủ nhân dân của nước Việt Nam
dân chủ cộng hòa, lấy cờ đỏ sao vàng 5 cánh làm Quốc kỳ”. Đây là văn bản đầu
tiên viết về lá quốc kỳ ở nước ta.
Ngày 16/8/1945, Đại hội Quốc dân họp ở Tân Trào, Tuyên Quang đã
quyết định Quốc kỳ Việt Nam là nền đỏ, ở giữa có một ngôi sao vàng năm cánh.
Thực hiện nghiêm chương trình Việt Minh, và
quyết nghị của Đại hội Quốc dân Tân Trào, ngay sau khi cách mạng tháng Tám
thành công,
ngày 5 tháng 9 năm 1945, đồng chí Võ Nguyên Giáp đã thay mặt Chủ tịch Chính phủ
Lâm thời Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ký ban hành Sắc lệnh số 5 về việc ban hành
Quốc kỳ Việt Nam, trong đó Quốc kỳ có “hình chữ nhật, bề ngang hai phần ba bề
dài; nền màu đỏ tươi, ở dữa (giữa) có sao năm cánh màu vàng tươi.” (1)
Quốc kỳ đã được Quốc
hội khóa đầu tiên nước Việt
Từ năm 1955, vẫn những màu sắc chủ đạo (màu đỏ,
màu vàng), vẫn hình tượng quen thuộc – lá cờ và ngôi sao vàng năm cánh mập mạp,
Quốc hội Việt Nam đã thống nhất thông qua việc sửa ngôi sao vàng bên trong lá
cờ để phù hợp với thời đại và hình ngôi sao ấy trở nên thon gọn, nhẹ nhàng,
thanh thoát, vững chãi hơn cho mãi đến hôm nay.
Như vậy có được lá
cờ tổ quốc hôm nay để làm biểu tượng cho quốc gia Việt Nam, là thành quả của
một quá trình đấu tranh cách mạng lâu dài gian khổ và sự hy sinh xương máu của biết
bao anh hùng liệt sĩ đất nướcc ta. Chủ tịch Hồ chí Minh đã nói: “Máu đào của
các liệt sĩ đã nhuộm lá cờ cách mạng càng thêm đỏ chói”. Với ý nghĩa cao đẹp
đó, khác với tất cả mọi lá cờ khác như cờ hiệu, cờ vui, cờ các đoàn thể .v.v…cờ
tổ quốc là linh thiêng và cao quý nhất. Trong cuộc chiến đấu với kẻ thù xâm
lược người dân luôn trung thành gìn giữ và bảo vệ lá cờ; thà chết chứ nhất định
không chịu bước qua lá cờ tổ quốc. Ngày nay trong quan hệ quốc tế ai xúc phạm
lá cờ tổ quốc khác là xúc phạm danh dự quốc gia, không thể nhân nhượng. Cũng
như mọi quốc gia trên thế giới, Cờ tổ quốc được Hiến pháp quy định kích cở, màu
sắc và quy cách sử dụng.
Chẳng hạn: Khi
lá quốc kỳ được treo cùng với các quốc kỳ của quốc gia khác, tất cả các lá cờ
phải có kích thước xấp xỉ bằng nhau và phải được treo ở cùng độ cao, mặc dù
quốc kỳ của quốc gia chủ nhà có thể được đặt ở vị trí danh dự (ở trung tâm của
số lẻ các cột cờ hoặc ở ngoài cùng bên phải của số chẵn các cột cờ). Khi lá quốc kỳ được treo cùng với những lá cờ
khác, nó phải được kéo lên đầu tiên và hạ xuống cuối cùng….
Rất tiếc, ở một số vùng
dân cư, địa phương chưa hiểu rõ giá trị thiêng liêng của cờ tổ quốc. Thậm chí
cho rằng treo cờ Tổ quốc chỉ là để làm đẹp phố phường nên thông báo yêu cầu
người dân treo liền nhiều dịp lễ, nhiều ngày. Hàng cờ bạc màu, thủng rách, xoắn
cột, người dân không còn biết treo cờ ngày gì nữa thì thật phản cảm và không
còn ý nghĩa.
Bộ Văn hóa thể thao và Du lịch nước ta đã
có Hướng
dẫn 3420/HD-BVHTTDL ngày 2-10-2012 về việc sử dụng quốc kỳ, quốc huy, quốc ca,
chân dung Chủ tịch Hồ Chí Minh. Hướng dẫn cụ thể về hình dáng, tỷ lệ kích cở
chiều ngang chiều rộng, cách treo và thời gian treo chờ Tổ quốc. Trong đó:
Trụ sở Phủ Chủ tịch, trụ sở Quốc hội, Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh, trụ sở Chính
phủ, TAND Tối cao, VKSND Tối cao, Bộ Ngoại giao, Đại sứ quán Việt Nam tại các
nước, cột cờ Hà Nội, trụ sở UBND các cấp (trừ UBND phường ở thành phố, thị xã),
các cửa khẩu và cảng quốc tế treo quốc kỳ 24/24 giờ hàng ngày. Trụ sở các bộ,
cơ quan ngang bộ, các đơn vị vũ trang, nhà trường treo quốc kỳ từ 6 giờ đến 18
giờ hàng ngày. Cờ treo phải đúng quy định về kích cở màu sắc có độ nghiêng 35
hoặc 45 độ so với điểm treo để lá cờ buông phẳng. …Trong
các khu dân cư chỉ treo vào dịp các ngày lễ trọng của đất nước và do chính
quyền địa phương quy định. Thêm vào đó năm 2017, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 28/2017/NĐ-CP để
xử phạt các hành vi treo cờ không đúng quy định: Mức xử phạt 3 - 5 triệu
đồng ….
Như vậy Nhà nước ta đã có một thái độ
tôn trọng rất rõ ràng về lá cờ Tổ quốc bởi nó không chỉ là biểu tượng đơn thuần
của một quốc gia mà chính sự tung bay của lá cờ còn cho thấy sức sống, niềm tự
hào, sự vinh quang của cả dân tộc trước thời đại mới. Mọi người dân chúng ta
luôn hướng tới việc đem sức lực trí tuệ để cống hiến cho đất nước, góp phần làm
cho lá cờ tổ quốc luôn rạng rỡ sắc màu mà không bị phai nhạt trước mọi thử
thách. Hơn thế mỗi khi sử dụng lá cờ Tổ quốc phải biết trân trọng, không vì
thành tích hình thức mà làm cho lá cờ phai màu, rách nát, cuốn xoắn vo tròn…để
khỏi chạnh lòng với các bậc tiền nhân./.
9-2021
--------------------------------------
(1) Trung tâm Lưu trữ
quốc gia III, Phông Phủ Thủ tướng, hồ sơ 01, tờ 5.)
