Mặc dù mới phát triển, nhưng
bộ môn thể thao bóng chuyền hơi đang có sức lôi cuốn mạnh mẽ người chơi ở khắp
cả nước. Bởi vậy hiểu biết về bóng chuyền hơi, thống nhất luật chơi là rất cần
thiết để tạo sự đồng thuận trong mọi cuộc chơi, giao lưu, thi đấu làm cho hoạt
động của bộ môn này thêm có ý nghĩa.
Theo sự nhiểu biết của những người khởi xướng,
bóng chuyền hơi đầu tiên được tổ chức tại Phường Dịch Vọng, Thành phố Hà nội vào
năm 2006. Đối tượng chơi thích hợp loại bóng này là của lớp người cao tuổi. Chỉ
mới 10 năm, vậy mà đến nay bóng chuyền hơi đang có sức thu hút mạnh mẽ người chơi
trong cả nước; trong đó đông đảo nhất là đối tượng người trung, cao tuổi cả nam
và nữ.
Trên mạng internet lâu nay tràn ngập đăng
tải luật bóng chuyền hơi và phương pháp trọng tài. Tuy vậy bộ luật này đã quá cũ,
nhiều chổ chưa phù hợp với đội tượng người cao tuổi; nhiều nơi sân chơi, bóng tập
còn sơ sài, tận dụng sân cầu lông, vẽ sai kích thước, trọng lượng kích cở bóng
chơi nặng nhẹ, to nhỏ không thống nhất và có nơi còn sữa đổi theo yêu cầu của
người chơi....gây ra rất nhiều trở ngại cho việc tổ chức giao lưu, thi đấu của
các địa phương. Từ yêu cầu thực tiễn của phong trào, Tổng cục Thể dục thể thao đã
ra Quyết định số 1646/QĐ-TCTDTT và ban hành kèm theo Luật thi đấu bóng chuyền hơi
thống nhất trong cả nước vào ngày 24 tháng 12 năm 2014. Năm 2015, Nhà xuất bản Thể dục Thể thao đã xuất bản cuốn Luật Bóng chuyền hơi 79 trang gồm 2 phần,
Phần I. Thi đấu có 20 điều và Phần II. Trọng
tài có 6 điều (từ điều 21 đến điều 26)
Trong khi nhiều địa phương chưa tổ chức được
việc hướng dẫn lối chơi thống nhất; chúng tôi xin nêu một số điểm cần biết về Luật
thi đấu bóng chuyền hơi để người chơi cùng nhau áp dụng tạo thêm sự hài hoà
trong vui chơi luyện tập, giao lưu, thi đấu ở khắp mọi nơi.
Trước hết bóng chuyền hơi là bộ môn phù
hợp với đối tượng trung, cao tuổi. Bóng chuyền hơi giúp người chơi có “tinh thần
thoải mái, cải thiện chức năng hệ thống hô hấp, tuần hoàn, tiêu hoá và tính
linh hoạt trong hệ thống xương khớp, cơ bắp”. Vì vậy mọi quy định, điều luật phải
xuất phát từ sự phù hợp với đối tượng này. Trong chừng mực nhất định ở nhiều điều
luật thể hiện trái ngược với cách chơi của bóng chuyền da thông thường dành cho
người trẻ tuổi.
Luật
quy định sân có kích thước chiều dài 12m, chiều rộng 6m, dưới lưới có đường giữa
sân chia sân 2 phần bằng nhau. Lưới có một độ cao thống nhất: nam 2,2m, lưới nữ
2m. Song song với luới có vạch cách lưới 2m, gọi là vạch tấn công. Khu vực gần
lưới này gọi là khu tấn công. Vạch tấn công được kẻ dài thêm ngoài sân mỗi bên
105 cm bằng 3 vạch ngắt quảng mỗi vạch 15cm cách nhau 20cm. Quả bóng cũng quy định
thống nhất có chu vi từ 78cm đến 80cm; trọng lượng của quả bóng cũng nhẹ hơn từ
180g đến 200g.
Trên sân, mỗi bên có 5 cầu thủ. Nhìn lên lưới,
phía dưới bên phải, nơi phát bóng là vị trí số 1, hàng trên bên phải là vị trí
số 2, giữa là vị trí số 3, bên trái là số 4 và hàng dưới bên trái là số 5. Mỗi
cầu thủ chỉ được phát bóng một lần, sau đó phải dịch chuyển theo chiều kim đồng
hồ để số 2 xuống vị trí số 1 phát bóng. Nếu cầu thủ đã tung bóng mà đánh không
trúng bóng coi như phát bóng hỏng không được đánh lại. Khi cầu thủ phát bóng,
chân chạm vạch cuối sân hoặc đứng ngoài vạch giới hạn bên phải của sân đều bị
phạm lỗi và mất quyền phát bóng. Trong bóng chuyền hơi, nếu cầu thủ di chuyển
sai vị trí khi trọng tài thổi còi phát bóng bị phạt điểm, thậm chí xoá điểm của
đội từ lúc sai vị trí đến thời điểm phát hiện được.
Trong thi đấu, để phù hợp với người cao tuổi,
ở khu vực tấn công cầu thủ không được nhảy đánh bóng tấn công như bóng chuyền
khác. Vạch tấn công này không quy định bắt buộc các cầu thủ đứng trên hoặc dưới
vạch, kể cả khi sắp có tiếng còi phát bóng.
Khi thi đấu trên sân, tất cả mọi quả bóng trực
tiếp đưa sang sân đối phương được gọi là bóng tấn công (trừ quả phát bóng và chắn
bóng). Cầu thủ được quyền đệm, đánh trở lại quả phát bóng của đối phương không
cần phải qua một lần chạm trước; nhưng
không được chắn quả phát bóng đó. Cầu thủ đối phương không được chắn mọi
quả bóng hợp lệ của đối phương đánh từ khu tấn công mà chỉ được chắn những quả
bóng của đối phương sau khu tấn công đánh sang. Quả bóng tấn công có thể là đánh
nhẹ, bỏ nhỏ nhưng đường bóng qua sân đối phương phải có độ vồng hoặc ngang bằng
mép trên của lưới. Quả bóng tấn công nếu có đường đi xiên từ trên lưới xuống sân
đối phương là hông hợp lệ.
Cầu thủ thi đấu có thể nhảy tấn công, đập
quả bóng sang sân đối phương ở bất cứ độ cao nào nhưng phải thực hiện sau vạch
2m và không được chạm chân vào vạch, khu tấn công khi quả bóng chưa được đập rời
tay.
Trong lúc thi đấu, mỗi quả đánh bóng được
chạm tối đa ba lần cầu thủ trong đội. Nếu là quả chắn bóng bật lại thì được phép
chạm thêm 3 lần nữa. Cầu thủ chạm lưới, cướp bóng bên sân đối phương, sang chân
đều phạm lỗi; sang chân qua vạch giữa sân thì chỉ bắt lỗi khi sang hết cả bàn
chân của cầu thủ.
Luật quy định mỗi trận thi đấu chỉ 3 hiệp,
mỗi hiệp chỉ đấu đến 21 quả; nếu 2 hiệp hoà nhau thì hiệp 3 đấu đến 15 quả. Bên
thắng hiệp phải hơn bên thua 2 quả. Hiệp1 và hiệp 3 hai đội bắt thăm phát bóng
trước. Ở hiệp 2 bên phát bóng trước là bên không phát bóng trước ở hiệp thứ nhất.
Vui chơi luyện tập, cùng giao lưu xẻ
chia, là nguyện vọng chính đáng của người cao tuổi. Có thêm bộ luật thống nhất
càng làm cho mọi người chơi gắn bó, đam mê hơn bộ môn mới có sức thu hút mạnh mẽ
này, để quê hương vui cùng bạn bè khắp mọi miền đất nước.
10
- 2016
