Cuộc bầu cử Quốc hội và Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2016-2021 đã
thành công tốt đẹp. Những người trúng cử đã được phân công nhiệm vụ và đi vào
hoạt động với tư cách mới là người đại biểu của nhân dân.
Như vậy, công dân của nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam sau bầu cử
đã làm tròn nhiệm vụ dùng lá phiếu tín nhiệm của mình để chọn lựa, gửi gắm niềm
tin cho người đại biểu đứng ra điều hành bộ máy Nhà nước từ Trung ương xuống đến
các cấp ở địa phương. Cử tri đã hoàn thành một phần việc quan trọng: thực hiện
quyền và nghĩa vụ công dân để xây dựng bộ máy nhà nước của mình, vì mình và do
mình sáng lập ra. Giờ đây cử tri còn phải lo một phần công việc rất nặng nề khác,
dài hơi hơn là vừa phải hoàn thành phần công việc nghĩa vụ của công dân đối với
Nhà nước đồng thời phải thường xuyên giám sát mọi hoạt động của người đại biểu,
để nếu có đại biểu không đủ tín nhiệm thì kịp thời kiến nghị bãi nhiệm. Việc tưởng
như rất đơn giản thế nhưng kết quả cụ thể lại tuỳ thuộc rất nhiều không chỉ phía
nghĩa vụ của cử tri mà còn ở sự vận hành của Nhà nước ấy với sự hoạt động hữu
hiệu của từng người đại biểu.
Xưa nay, một Nhà nước mạnh không chỉ là chổ
bộ máy Nhà nước ấy được tổ chức đồ sộ, có hệ thống công sở uy nghi, tráng lệ, với
những mệnh lệnh có sức nặng lớn để rồi cử tri cứ thế thi hành. Ngược lại một Nhà
nước mạnh thì điều rất cần lại là chổ Nhà nước ấy thực sự phát huy cao sức mạnh
của cộng đồng cử tri; hay nói cách khác sức mạnh của Nhà nước chính là sức mạnh
của nhân dân làm ra Nhà nước ấy. Đó chính là cội nguồn tạo nên sức mạnh của một
Nhà nước kiểu mới “của dân, do dân và vì dân
”.
Nguyên lý giản đơn tưởng chừng như ai cũng
hiểu; thế nhưng từ ngày ra đời đến nay, trong Nhà nước kiểu mới không ít những
người đại biểu trong quá trình thực hành công vụ điều hành, đã không nhuần nhuyễn
nguyên lý ấy. Bởi vậy họ dần đánh rơi niềm tin yêu của cử tri khi họ tự cảm nhận
vai trò của mình trong Nhà nước này quá lớn. Họ đã tự mình “đánh rơi quyền lực”,
vi phạm kỷ luật và phải rời bỏ cương vị người đại biểu trước khi hết nhiệm kỳ.
Như thế một người đại biểu chân chính trước
hết phải là người có đủ đức, đủ tài để hoàn thành nhiệm vụ và hơn thế người đại
biểu phải được cử tri tin cậy. Muốn hoàn thành tốt nhiệm vụ người đại biểu phải
làm sao cho nhân dân tin tưởng để rồi mỗi lần tiếp xúc cử tri, người đại biểu nghe
hiểu được tiếng nói của dân; dám nói lên tiếng nói của dân, dám bỏ sức bỏ công để
mang lại lợi ích thiết thực chính đáng cho chính những người đã bỏ lá phiếu cho
mình làm người đại biểu. Trong cơ chế kinh tế bao cấp việc làm này có yêu cầu và
điều kiện khác, còn trong cơ chế kinh tế thị trường đây là vấn đề không dễ. Những
quy luật cơ bản trong cơ chế thị trường như lợi ích, cạnh tranh, giá cả hoạt động
một cách khách quan. Những người đại biểu không thể phủ nhận nó mà chỉ có thể tìm
cách hạn chế những tác động xấu mà thôi. Bởi vậy dưới những tác động của các
quy luật đó niềm tin của cử tri cũng bị chi phối rất nhiều. Đây là điều mà người
đại biểu luôn luôn cần nhớ để tìm cách phát huy dân chủ cao và hạn chế tối đa
việc điều hành theo kiểu mệnh lệnh hay chỉ huy theo chiều trên xuống như thời cơ
chế cũ. Nơi nào đó còn rơi rớt kiểu vận hành theo cơ chế cũ trong bộ máy Nhà nước,
nơi đó sẽ làm mất niềm tin của tri và hệ quả là mất hiệu lực trong vai trò điều
hành của Nhà nước. Trong thời kỳ thông tin bùng nổ, mọi chủ trương, việc làm, lời
nói của người đại biểu được cử tri trao đổi rất nhanh cả những ưu điểm lẫn hạn
chế khuyết điểm. Điều này tạo ra nhiều thuận lợi nhưng cũng đồng thời làm xuất
hiện thêm những khó khăn, thách thức cho người đại biểu. Buộc người đại biểu không
chỉ lo công việc điều hành trước mắt của từng địa phương mà cần phảỉ có một sự đầu
tư cần thiết cho việc thu lượm thông tin đa chiều và không chỉ lo phần hành tại
chổ mà còn phải bao quát tình hình chung với tầm nhìn rộng lớn hơn. Mọi tác động
của người đại biểu dù xẩy ra bất cứ nơi đâu đều được muôn vàn cử tri chia xẻ,
xem xét, đánh giá, bình luận một cách kịp thời và được dừng lại ở nơi cử tri có
trí tuệ.
Người đại biểu phải luôn nhớ và thực hiện
tốt những điều đã hứa với cử tri trước khi bầu cử. Khi đã trúng cử chớ vội lên
mặt “làm quan cách mạng”, để rồi tất cả những tuyên ngôn ứng cử chỉ còn là nghi
thức, nay xong rồi như gió thoảng mây bay. Hứa mười làm một; nói không đi đôi vơí
làm là tiền đề của sự tha hoá, xa rời sức sống của cộng đồng tự mình đánh mất
niềm tin yêu của cử tri.
Thực tế cho thấy mọi đại biểu nhiệt thành,
tận tâm với nhiệm vụ; đặc biệt là thái độ sốt sắng với những gì gắn với lợi ích
thiết thực của người dân đang đặt ra trong cuộc sống thì cử tri luôn yêu mến
tin tưởng. Cử tri sẽ dồn tình cảm và sự ngưỡng mộ với người đại biểu ấy. Nếu không
may đại biểu có những sai sót nhỏ biết tiếp thu sữa chữa thì luôn được cử tri lượng
thứ. Đã đến lúc cử tri quan tâm đến thái độ, hành động, việc làm của đại biểu
chứ không cần nhiều những lời hoa mỹ hay chấp hành thuận chiều như trong thời kỳ
chiến tranh chống giặc ngoại xâm. Người đại biểu trước hết phải thể hiện được lòng
nhiệt thành, niềm tin cao độ vào định hướng việc làm của mình để nổ lực phấn đấu,
cống hiến. Lời nói việc làm cần rõ ràng trong sáng; nói và làm luôn đi đôi với
nhau nhằm đem lại lợi ích chung trong đó có mình. Cử tri sẽ không tin tưởng nếu
có những đại biểu dùng thủ pháp, mưu mẹo để thuyết phục dân thay cho sự tận tâm,
tân lực phấn đấu. Đại biểu luôn tin dân, dựa vào dân, lo cái lo của dân thì cử
tri cũng sẽ tin yêu sát cánh cùng đại biểu phấn đấu hoàn thành mọi mục tiêu đã định.
Đây là mối quan hệ biện chứng trong mọi Nhà nước, còn khi mối quan hệ biện chứng
ấy không còn thì người đại biểu vô hình trung đã đánh mất vai trò đại biểu của
mình trong thực tiễn.
Thực tế cho thấy, từ một chủ trương cụ
thể trong cùng một điều kiện, một chương trình dự án như nhau có nơi triển khai
nhanh chóng, có nơi không thực hiện được; bởi ở đó có hiện tượng “trống đánh xuôi,
kèn thổi ngược”, cán bộ không công tâm, nặng tính toán lợi ích riêng, không tạo
điều kiện để người dân được quyền làm chủ... niềm tin của cử tri vào người đại
biểu bị giảm sút. Cử tri không còn mặn nồng với những gì đại biểu đưa ra; đó là
dấu hiệu của sự suy yếu trong dây chuyền của bộ máy chính quyền Nhà nước cần được
chấn chỉnh.
Để làm tròn vai trò của mình, người đại
biểu nhất thiết phải xây dựng được niềm tin của quần chúng. Một trong những giải
pháp quan trọng không thể bỏ qua đó là Người đại biểu phải biết tạo niềm tin với
cử tri bằng hành động cụ thể, sự phấn đấu nhiệt thành, tận tâm với công việc mọi
lúc mọi nơi ./.
6-2016